بررسی کارکرد متناقض‌نما در شعر مشفق کاشانی و محمود درویش

چکیده صورت و صورتگری، عرصة اصلی آفرینش‌گری هنری و لذّاتِ ادبی است. از گذشته تا امروز همواره رابطه‌ای مفهومی میان شعر فارسی و عربی وجود داشته است. مشفق کاشانی و محمود درویش از شاعران معاصر هستند که به کارکردهای زبان؛ از جمله متناقض­نما اهمّیّتی ویژه داده‌اند. هدف آن‌ها از آفرینش تصاویر متناقض، تأکید بر اهمّیّت محتوای تصاویر خلق شده است. با توجّه به ذهن خلاّق این شاعران بزرگ، یکی از اهداف اصلی ایجاد این نوع از تصویر، اهمّیّت دادن به بافت معنایی و محتوایی شعر است. این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی، در نظر دارد به بررسی و تحلیل برخی اندیشه‌های مشترک دو شاعر از طریق متناقض‌نماها بپردازد، آنگاه با آوردن شواهد شعری، نزدیکی این اندیشه‌ها را به طور عینی به نمایش بگذارد. از رهاورد پژوهش حاضر می‌توان به این مهم دست یافت که متناقض‌نمایی یکی از ویژگی‌های سبکی اشعار این دو شاعر است. ساختمان متناقض‌نمایی در شعر این دو شاعر، به دو صورت است: الف: پارادوکس‌هایی‌ که‌ دو پایۀ تضاد در آن‌ها به ‌روشنی ‌آشکار است. ب‌: پارادوکس‌هایی ‌که ‌در آن‌ها به‌ جای‌ یکی ‌از پایه‌های ‌تضاد، از متعلّقات ‌آن ‌آمده ‌است‌.